مساحت آن ۲۳۳٬۰۰۰ کیلومتر مربع است، و پس از خلیج مکزیک و خلیج هودسن سومین خلیج بزرگ جهان بشمار می‌آید. خلیج فارس از شرق از طریق تنگه هرمز و دریای عمان به اقیانوس هند و دریای عرب راه دارد، و از غرب به دلتای رودخانه اروندرود، که حاصل پیوند دو رودخانهٔ دجله و فرات و پیوستن رود کارون به آن است، ختم می‌شود.
کشورهای ایران، عمان، عراق، عربستان سعودی، کویت، امارات متحده عربی، قطر و بحرین در کناره خلیج فارس هستند. در این میان سواحل شمالی خلیج‌فارس تماماً در جغرافیای سیاسی ایران قرار دارند.[۲]
به سبب وجود منابع سرشار نفت و گاز در خلیج فارس و سواحل آن، این آبراهه در سطح بین‌المللی، منطقه‌ای مهم و راهبردی بشمار می‌آید.
ویژگی‌های خلیج فارس
زمین شناسان معتقدند که در حدود پانصدهزار سال پیش، صورت نخستین خلیج فارس در کنار دشت‌های جنوبی ایران تشکیل شد و به مرور زمان، بر اثر تغییر و تحول در ساختار درونی و بیرونی زمین، شکل ثابت کنونی خود را یافت.
این خلیج توسط تنگه هرمز به دریای عمان و از طریق آن به دریاهای آزاد مرتبط است. جزایر مهم آن عبارت‌اند از: قشم، بحرین، کیش، خارک، ابوموسی، تنب بزرگ، تنب کوچک و لاوان که تمامی آنها به جز قسمتی ازبحرین به ایران تعلق دارد.
خلیج فارس و سواحل آن معادن سرشار نفت و گاز دارد و مسیر انتقال نفت کشورهای ایران، عراق، کویت، عربستان و امارات متحده عربی است، و به همین سبب، منطقه‌ای مهم و راهبردی به شمار می‌آید. بندرهای مهمی در حاشیه خلیج فارس وجود دارد که از آنها می‌توان بندرعباس، بوشهر، بندرلنگه و بندر ماهشهر در ایران، و شارجه، دوبی و ابوظبی را در امارات متحده عربی و بندر بصره در عراق را نام برد.
نام خلیج فارس
خلیج فارس اصلی‌ترین نام و نامی است بر جای مانده از کهن‌ترین منابع، زیرا که از سده‌های پیش از میلاد سر بر آورده‌است، و با پارس و فارس - نام سرزمین ملت ایران - گره خورده‌است[۳]. در سال‌های اخیر و به ویژه از دههٔ شصت میلادی به این سو، نام جعلی خلیج ع ر ب ی نیز در برخی منابع تحت حمایت بیشینهٔ دولت‌های عربی و گاه غیر عر بی به گونه‌ای فزاینده در حال رقابت با نام خلیج فارس است، این امر خشم ایرانیان سراسر جهان را برانگیخته و باعث پدیداری نام «خلیج همیشگی فارس» از سوی ایرانیان گشته‌است. تا کنون کارهایی برای مقابله با این جعلی سازی صورت گرفته از جمله صادر شدن دو قطعنامه در سازمان ملل متحد در زمان حکومت «محمد رضا شاه پهلوی» برای پاسداری از نام خلیج فارس یا Persian Gulf و یا برگزاری جام خلیج فارس و چندین نام گذاری و تهیهٔ نقشه و اسناد و کتب جغرافیایی در حال حاضر با نام درست. در پی استعلام از وزارت امورخارجه بریتانیا درباره نام این آبراه، ایشان به صراحت نام خلیج فارس را صحیح دانسته اند.[۴]
جغرافیای تاریخی خلیج فارس
کهن‌ترین نامی که از خلیج فارس وجود دارد نامَرتواست که در کتیبه‌های آشوری بر جای مانده است. فلاویوس آریانوس در سدهٔ دوم میلادی در آثار خود خلیج فارس را پرسیکون کاای تاس که خلیح فارس معنا می‌دهد استفاده کرده‌است. تا پیش از دهه ۶۰ قرن بیستم میلادی، کشورهای عربی از عبارت خلیج فارس در مکاتبات رسمی خود استفاده می‌کردند.[۵][۶] اولین بار جمال عبدالناصر نام خلیج فارس را به نام خلیج ع ر ب ی تغییر داد.
موقعیت جغرافیایی جنوب غربی آسیا، منطقه خاورمیانه نوع(اقیانوس‌شناسی) خلیج مساحت ۲۵۱٬۰۰۰ کیلومتر مربع منطقه اقیانوس هند سرچشمه نخستین دریای عمان ژرفای بیشینه ۹۰ متر ژرفای میانگین ۵۰ متر درازای بیشینه ۹۸۹ کیلومتر
ایران
عمان
امارات متحده عربی
عربستان
قطر
بحرین
کویت
عراق
منابع مهم منابع سرشار نفت و گاز رودخانه های مهم اروند رود مناقشات بین المللی این قسمت از دریاها عموما خلیج فارس نام دارد اما در اقدامی بحث برانگیز توسط مناطق عرب‌نشینِ این خلیج در زبان عربی «خلیج عربی» یا «خلیج» نامیده شده‌است.
اسناد تاریخی خلیج فارس :
نقشه‌ای اروپایی از سال ۱۷۱۹ میلادی که نام خلیج فارس را نشان می‌دهد.
نقشه بریتانیایی چاپ ۱۸۰۸ میلادی که نام خلیج فارس را نشان می‌دهد.
نقشه‌ای که توسط اصطخری جغرافیدان ایرانی در قرن ۹ میلادی در کتاب الاقالیم رسم شده‌است، و در آن نام «دریای فارس» (بحر فارس) برای خلیج فارس به‌کار رفته است.
نقشه ای که توسط کارتوگرافر آلمانی آبراهام ارتلیوس ترسیم شده که در نخستین اطلس نوین در میان سال‌های ۱۵۷۰ تا ۱۶۲۴ چاپ شده‌است. نام خلیج فارس در نقشه مشهود است
نقشه‌ای که سباستین مونستر در سال ۱۵۸۸ میلادی رسم کرده، و نام «خلیج فارس» را نشان می‌دهد.
خلیج فارس در نقشه ای متعلق به ۱۵۰۲ میلادی
نقشه‌ای اروپایی از قرن ۱۶ میلادی؛ نام خلیج فارس به لاتین Sinus Persicus در سمت راست پایین نقشه دیده می‌شود
نقشه تاریخی به زبان فرانسه از خلیج فارس
تپه های مرجانی در خلیج فارس
نقشه‌ای فرانسوی از سال ۱۵۴۰ میلادی که نام خلیج فارس را نشان می‌دهد.
نقشه‌ای اروپایی از سال ۱۵۳۱ میلادی که نام لاتین خلیج فارس را نشان می‌دهد.
نقشه‌ای که توسط اصطخری در دوران طلایی اسلام ترسیم شده است.
نقشه عربستان سعودی از خلیج فارس، مربوط به سال ۱۹۵۲ میلادی که نام خلیج فارس را نشان می‌دهد.
روز ملی خلیج فارس
۱۰ اردیبهشت روز ملی خلیج فارس با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی به تقویم ایران اضافه شد. شورای عالی انقلاب فرهنگی با توجه به هدف قراردادن هویت فرهنگی و تاریخی ملت ایران از سوی کشورهای همسایه و تلاش آنان برای تحریف نام تاریخی خلیج فارس، به پیشنهاد شورای فرهنگ عمومی روز اخراج پرتغالی‌ها از تنگه هرمز را به عنوان روز ملی خلیج فارس نامگذاری کرد.[۱]
محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور منتخب دوره نهم انتخابات ریاست جمهوری، جمهوری اسلامی ایران، در روز همایش روز ملی خلیج فارس گفت:«برخی خیال می‌کنند اعلام این روز به نام خلیج فارس دعوا بر سر یک نام یا یک عکس‌العمل می‌باشد، درحالی که چنین نیست. ثبت یک روز به نام روزملی خلیج فارس یک غبار روبی و یک یادآوری است.»[۲]
منابع :
منابع روز ملی خلیج فارس :
- ↑ ایرنا. روز ملی خلیج فارس (فارسی). http://www2.irna.ir.
- ↑تجلیل احمدی نژاد از کوروش کبیر در روز ملی خلیج فارس خبرگزاری فرانسه
نظرات شما عزیزان:
